“Laat me eerst even uitleggen uit wat voor een nest ik kom. Mijn vader zat in de techniek: hij studeerde werktuigbouwkunde en elektrotechniek aan de TU in Delft. Ik herinner me de bezoeken aan de universiteit nog goed met alle elektromotoren, lampjes en kabels… Alles was interessant. Toen we vanwege de schonere lucht in 1988 naar Friesland verhuisden, ging hij werken op de Hogeschool in Leeuwarden. Hij koppelde daar studenten aan het bedrijfsleven, veelal voor duurzame projecten zoals zonnepanelen en windmolenparken. Deze onderwerpen kwamen dus vroeger aan de keukentafel al regelmatig voorbij.

Ik heb er nooit echt bij stil gestaan dat mijn ouders al vrij vroeg bewust met voeding en het klimaat bezig waren. ‘Biologisch’ en ‘dynamisch’ waren dagelijkse termen en we aten geen vlees of vis thuis. Mijn moeder kreeg op jonge leeftijd namelijk al geen vlees of vis door haar keel. Haar droom ging in vervulling toen ze als stewardess voor KLM ging werken. Daar leerde ze de wereldkeuken kennen en alle alternatieven voor vlees en vis. Tijdens het koken luisterde ze vaak naar de radio en ik hoorde ik haar commentaar geven op bepaalde onderwerpen: ‘De vervuiler moet gewoon gaan betalen!’ Ze was toen overigens al gestopt als stewardess en had een yogastudio aan huis. Het onderwerp duurzaamheid spreekt mij dus zeker aan!

Vanaf mijn 18e werkte ik als belichter op filmsets, maar ook bouwde ik de bekende festivals op. Daar was zeker geen vega-optie te vinden bij de lunch. Op filmsets was dat iets gemakkelijker, maar ook zeker niet vanzelfsprekend 20 jaar geleden. Dat is inmiddels wel echt veranderd. Het 100% vegetarische lichtteam is inmiddels geen uitzondering meer. Ook werkten we vaak in de blauwe dieseldampen van vrachtwagens, hoogwerkers en generatoren. Gelukkig is er op dat gebied ook al een hoop veranderd!”

“We gaan films en kunst willen blijven maken. Zouden we dan niet moeten afspreken of zelfs verplichten dat als ze door publiek geld tot stand komen we het dan zo energiezuinig en met zo min mogelijk impact op het klimaat doen?”

“Duurzaam filmen is een interessant onderwerp. Eigenlijk zouden we eerst moeten vaststellen dat het proces van het maken van een film per definitie belastend is voor het klimaat. En tegelijkertijd, wat is dat niet!? Films en andere vormen van kunst dragen bij aan ons mentale welzijn. Dat is een van de redenen dat we ze maken. De verhalen in films kunnen daarbij een positieve impact maken en misschien zelfs verandering helpen mogelijk te maken. We gaan dus films en kunst willen blijven maken. Zouden we dan niet moeten afspreken of zelfs verplichten dat als ze door publiek geld tot stand komen we het dan zo energiezuinig en met zo min mogelijk impact op het klimaat doen? Wellicht!”

“Duurzame verhuuropties zijn vaak nog de duurdere optie in de verhuur en daar zijn de huidige projecten niet op gebudgetteerd. Als we het hier vaker over gaan hebben voorafgaand aan een productie, zullen bepaalde kostenposten vanzelfsprekender worden.”

“Om een stap te maken in de groene richting zou ik in ieder geval binnen mijn departement per project met de cameraman of -vrouw kunnen kijken hoe we met zo min mogelijk kunstmatig toegevoegd licht het scenario kunnen verbeelden. We moeten natuurlijk altijd een bepaalde zekerheid inbouwen voor een producent om niet afhankelijk te zijn van externe factoren als een wolk voor de zon. Ik ontkom dus niet aan het gebruik van actief licht. Nieuwe LED-technologie met meer lichtopbrengst tegen minder energieverbruik en de ontwikkeling bij filmcamera’s met een veel groter dynamisch bereik in de lichtgevoeligheid spelen een belangrijke rol in de verduurzaming van het filmproces. Hetzelfde geldt ook voor hybride generatoren, vrachtwagens en hoogwerkers. Deze ontwikkelingen zijn alleen nu nog de duurdere optie in de verhuur en daar zijn de huidige projecten niet op gebudgetteerd of gefocust. Daar is dus een aanpassing in de manier van denken voor nodig. Als we het hier vaker over gaan hebben voorafgaand aan een productie, op dezelfde manier als wij hier nu doen, zullen bepaalde kostenposten vanzelfsprekender worden. De technologische ontwikkelingen op het gebied van LED zijn bijna niet bij te houden, dus we zouden er al sneller kunnen zijn dan we nu denken!

En dan een inkijkje bij de ontwikkelingen rondom het filmwagenpark van Nederland:
De uitgebouwde lichtvrachtwagens en -bussen in Nederland zijn een soort rijdende gereedschapskoffers. Rondom de wagens zitten overal luiken en vakken om zo efficiënt mogelijk de lichtspullen te vervoeren, maar ook om tijdens het bouwen van een set die items snel te kunnen gebruiken.

Iedere paar jaar worden de uitstootnormen voor de binnensteden door de overheid aangescherpt. Dit betekent dat de lichtverhuurbedrijven om de paar jaar hun speciale vrachtwagens opnieuw moet laten bouwen om filmprojecten in de binnenstad te kunnen bedienen. Dit is dus een grote kostenpost voor een lichtverhuurbedrijf. Ook kan je je nog afvragen hoe duurzaam het is om steeds weer een nieuwe wagen te laten bouwen, maar dat is te veel om hier nu te bespreken.”

“De ontwikkelingen op het gebied van verduurzaming gaan heel erg snel. Ik ben heel erg benieuwd waar we over 10 jaar zijn met deze technologieën en hoe deze onze manier van werken zullen beïnvloeden.”

“Een filmproducent die zich bezighoudt met de verduurzaming van het filmen zou tijdens de onderhandelingen voorafgaand aan een filmproject met de lichtverhuur kunnen afspreken dat er een extra potje beschikbaar is voor die opgelegde vernieuwing van schonere voertuigen en generatoren. Zo leg je de verantwoordelijkheid voor verduurzaming niet alleen bij de verhuurder neer, maar deel je die samen. De overheid zou hier via het Filmfonds aan kunnen bijdragen.

Wellicht zou je dat ook zo voor de nieuwere LED-technologie kunnen opzetten en deze lampen op een hybride generator laten branden. Dat betekent op de korte termijn een duurder lichtpakket, maar op de langere termijn schonere filmsets. Hoe dan ook: de ontwikkelingen op het gebied van verduurzaming gaan heel erg snel, veel sneller dan voor het LED-tijdperk. Ik ben heel erg benieuwd waar we over 10 jaar zijn met deze technologieën en hoe deze onze manier van werken zullen beïnvloeden.”